Nikt z nas nie jest wolny od oddziaływania poszczególnych członków rodziny na naszą psychikę, emocje i los. Jesteśmy związani z krewnymi nie tylko więzami krwi, ale też wspólnymi przeżyciami. Nawet jeśli nie znaliśmy danego członka rodziny, jego los może mieć na nas wpływ. Na takim założeniu opiera się metoda Berta Hellingera, niemieckiego psychoterapeuty. Rolą terapeuty jest zwrócić uwagę na istotne wydarzenia w historii rodziny i kluczowe postaci.
Systemowy galimatias
Więzi rodzinne mogą być niezwykle splątane. Często stłumione uczucia i emocje przechodzą z pokolenia na pokolenie. Ale dzieje się tak nie tylko wtedy, kiedy ktoś ma z nami ciągły kontakt. Możemy brać odpowiedzialność nawet za prapradziadka, którego nigdy nie poznaliśmy i w naszym życiu przeżywać problemy powiązane w jakimś stopniu z traumatycznymi wydarzeniami z jego życia. Ustawienia systemowe Hellingera polegają na odtworzeniu modelu rodziny i zmianie tych powiązań za pomocą techniki podobnej do dramy. Pacjenci, nazywani w tym nurcie klientami, mogą uczestniczyć w ustawieniu innej osoby, odgrywając rolę jednego z członków rodziny. Takie uczestniczenie w terapii może być równie wyzwalające jak własne ustawienie. Terapeuta stara się tak wybierać osoby, aby miało to dla nich głębszy sens i pomagać w osiągnięciu szerszego wglądu. Ale założenie jest takie, że proces odbywa się poza świadomością zarówno terapeuty jak i klienta. Dlatego terapeuta nie musi być jakoś szczególnie przygotowywany do takiego prowadzenia procesu, ani nie musi posiadać gruntownego wykształcenia psychologicznego, gdyż najważniejsza jest w tym wypadku empatia i intuicja. W czasie rozmowy klienta z jego odgrywanymi członkami rodziny terapeuta pomaga przestawić system rodzinny tak, aby problem klienta został rozwiązany.
Są osoby, które charakteryzują się dużą empatią i potrafią bardzo głęboko wejść w ten proces grupowy i uzyskać imponujące efekty. Jednak ze względu na krótki czas trwania całej terapii, klientom bardziej zamkniętym w sobie może być trudno przełamać pewne bariery nieufności i lęku. Terapeuta nie jest w stanie po zakończeniu ustawień zagwarantować pomocy osobom, dla których ustawienia okazały się silnym przeżyciem otwierającym dopiero niektóre poważne zagadnienia w ich psychice. Na szczęście z ustawień można korzystać bez ograniczeń.